اصطلاحات

برای اینکه شما در هر حوزه‌ای بخواهید قدم بردارید و کاری انجام دهید نیاز است که با قوانین و اصطلاحات آن حوزه به‌طور کامل آشنایی داشته باشید تا کار شما به بهترین شکل ممکن انجام شود.

در زمینه‌ی صنعت حمل و نقل نیز ، همین موضوع صدق می‌کند. صنعت حمل و نقل ، به ویژه صادرات و واردات ، تعداد زیادی اصطلاحات را شامل می‌شوند که برای ورود به این صنعت و یا استفاده کردن از خدمات صنعت حمل و نقل نیاز است با آن‌ها آشنایی داشته باشید.

در این مقاله سعی داریم تا شما را با یکی از پرکاربردترین اصطلاحات حمل و نقل آشنا کنیم.این اصطلاح مهم فوب نام دارد که در ادامه به‌طور کامل خدمت شما عزیزان معرفی خواهد شد.

فوب (FOB) مخفف “Free On Board” است و یکی از شرایط تجارت بین المللی است که در قراردادهای خرید و فروش بین کشورها استفاده می شود. در این شرایط، فروشنده مسئولیت هزینه ها و خطرات حمل و نقل کالا را تا زمان تحویل آن به بندر یا فضای حمل و نقل داخلی در کشور صادرکننده بر عهده دارد.

به عبارت دیگر، هزینه های حمل و نقل، بسته بندی، بارگیری و تخلیه کالا به عهده فروشنده است. اما پس از رسیدن کالا به بندر یا فضای حمل و نقل داخلی در کشور صادرکننده، خطرات و هزینه های مربوط به حمل و نقل به عهده خریدار می باشد.

فوب چگونگی تعاملات تجارت بین الملل را مشخص می کند. با استفاده از این شرایط، فروشنده و خریدار قوانین و مسئولیت های خود را در قبال حمل و نقل کالا تعیین می کنند. این قوانین شامل تعیین مسئولیت های هر طرف در صورت خسارت یا ضرر به کالا در طول حمل و نقل است.

به عنوان مثال، اگر یک شرکت در ایران ۱۰۰ تن سیمان را با شرایط فوب از یک شرکت در چین خریداری کند، فروشنده (شرکت چین) مسئول هزینه های بسته بندی و حمل و نقل سیمان تا بندر چین است. اما پس از رسیدن سیمان به بندر چین، خطرات و هزینه های حمل و نقل سیمان به عهده خریدار (شرکت ایران) می باشد.

فوب به عنوان یک شرط تجارت بین الملل، به صورت جداگانه قابل استفاده است و معمولاً با عبارات دیگر مثل CFR (Cost and Freight)، CIF (Cost, Insurance and Freight) و EXW (Ex Works) تجارت می شود.

فوب چیست؟

اگر بخواهیم بسیار مختصر و مفید شما را با اصطلاح فوب آشنا کنیم ، باید بگوییم ، فوب به معنی هزینه حمل بار تا رسیدن به محل اصلی حمل بار می‌باشد. این اصطلاح برای انواع روش‌های حمل و نقل (دریایی ، زمینی و هوایی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای مثال فوب برای باری که قرار است با کشتی حمل شود ، به این منظور است که تمام هزینه‌ها تا رسیدن بار به روی عرشه کشتی برعهده‌ی فروشنده می‌باشد،اما بعد از آن تمام هزینه‌ها مانند کرایه حمل، بیمه، تعرفه‌های وارداتی و غیره را ، خریدار موظف است پرداخت کند.

تاریخچه حمل فوب

استفاده کردن از اصطلاح فوب ، در حمل و نقل ، به گذشته‌های خیلی دور برمی‌گردد. تقریبا به زمانی که انسان‌ها ، بارهای خود را از طریق کشتی‌های بادبانی جابه‌جا می‌کردند و از نقطه‌ای به نقطه‌‌ی دیگر ارسال می‌کردند.

فوب بهترین واژه برای اشاره کردن به حمل کالا از طریق دریا بود. اینکه چرا فوب در ابتدا برای حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار گرفته و بسیار کاربردی بودی است ، به این دلیل است که در آن زمان‌ها حمل و نقل دریایی ، اصلی‌ترین روش حمل و نقل بوده است.

اما رفته رفته با پیشرفت تکنولوژی و صنعت حمل و نقل ، از اصطلاح فوب در انواع گوناگون روش‌های حمل و نقل مورد استفاده قرار گرفته است.

اینکوترمز

صادرات و واردات بین‌المللی ، خود شامل یک‌سری قوانین بین‌المللی تجاری و از پیش تعیین شده می‌باشد که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی مشخص می‌گردند. در کل اینکوترمز به اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی گفته می‌شود.

اینکوترمز به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پاسخ می‌دهد. مسائلی شامل حمل کالاها،ترخیص کالا و واردات و صادرات کالاها، اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد.

اصطلاحات مختلف اینکوترمز معمولاً با ذکر مکان‌های جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی.

در هنگام استفاده از فوب نیز ، این اینکوترمز هست که به صورت دقیق وظایف خریدار و فروشنده را مشخص می‌کند. در این صورت امکان بروز مشکلات به حداقل می‌رسد و تمام فرآیند حمل و نقل اصولی صورت می‌گیرد.

هزینه‌های فوب

همانطور که در بالا ذکر شد ، فوب به اصطلاح به معنای این می‌باشد که تمام هینه‌های موجود تا رسیدن بار به محل اصلی حمل بار به عهده‌ی فروشنده و از آن به بعد هزینه‌ها برعهده‌‌ی خریدار خواهند بود.

حال قصد داریم ، ریزتز به این قضیه نگاه کنیم و دقیق‌تر بیان کنیم که فروشنده و خریدار باید چه هزینه‌هایی را متقبل شوند.

هزینه‌های فروشنده

هزینه‌ های حمل و نقل تا بندر مبدا

بارگیری کالا به کشتی

هزینه‌های خریدار

حمل کالا توسط کشتی تا بندر مقصد

هزینه تخلیه بار از کشتی در بندر مقصد

هزینه بیمه

هزینه حمل کالا از بندر مقصد تا انبار خریدار

حالت‌های مختلف حمل با شرایط فوب

در بسیاری از موارد ممکن است فوب، با جزئیات بیشتری همراه باشد ، در چنین شرایطی تمام این جزئیات‌هارا در بارنامه و پیش فاکتور آن حمل و نقل ذکر می‌کنند تا بعدا مشکلی به‌وجود نیاید.

در ادامه قصد داریم تا برخی از این شرایط را برای شما ذکر کنیم.

• FOB Destination, Freight Prepaid
  این مورد ، حالتی است که خریدار به هیچ عنوان ، هیچ هزینه‌ای را متقبل نمی‌شود. بلکه فروشنده تمام هزینه‌ها من جمله کرایه و بیمه را موظف است پرداخت کند.
• FOB Destination, Freight Collect
  در این مورد نیز ، فروشنده موظف است که هزینه‌هایی مانند بیمه را متقبل شود و علاوه‌بر این امنیت و مسئولیت بار از صفر تا صد با فروشنده می‌باشد . اما هزینه‌ی حمل بار ، در پایان کار و در زمان تحویل بار توسط گیرنده یا همان خریدار پرداخت خواهد شد.
• FOB Destination, Freight Collect, and Allowed
  در این مورد ، خود خریدار هزینه‌ی حمل و نقل را به فاکتور اضافه کرده و آن را پرداخت می‌کند و در عوض فروشنده مسئول سالم رساندن کالا به مقصد است.
• FOB Origin, Freight Collect
  در چنین شرایطی فروشنده باید بپذیرد که تمام هزینه حمل و نقل را می‌پردازد و از طرف دیگر خریدار باید بپذیرد که هزینه بیمه را برعهده بگیرد.
• FOB Origin, Freight Collect
  در این مورد ، خریدار باید بپذیرد که تمام هزینه‌های حمل کالا و بیمه را شخصا پرداخت می‌کند.
• FOB Origin, Freight Prepaid, & Charged Back
  در این مورد فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت هزینه‌ی حمل ندارد؛ اما او هزینه‌ی حمل بار را بر روی فاکتور فروش لحاظ می‌کند و در این‌صورت خریدار تمام هزینه‌ی حمل را به صورت یکجا پرداخت خواهد کرد . لازم به ذکر است بدانید ، خریدار علاوه بر اینکه هزینه حمل کالا را به صورت کامل و یکجا پرداخت می‌کند ، بلکه هزینه بیمه از مبدا تا مقصد نیز بر‌عهده آن خواهد بود.

 CIF چیست؟

معنی CIF در بازرگانی یعنی هزینه (ارزش کالا)، بیمه و کرایه حمل، یعنی اینکه فروشنده کالا را روی عرشه تحویل می دهد یا کالایی را که قبلاً بدین ترتیب تحویل شده تهیه یا فراهم می کند.

انتقال ریسک فقدان یا خسارت وارده به کالا هنگامی است که کالا در کشتی بارگیری می شود. فروشنده باید قرارداد حمل کالا را منعقد و هزینه ها و کرایه حمل لازم تا رسیدن کالا به بندر مقصد تعیین شده را بپردازد.

تفاوت CIF و فوب 

همانطور که در بالا ذکر شد ، در فوب ، فروشنده تنها وظیفه‌ی رساندن بار به نزدیک‌ترین مقصد را دارد ولی در CIF فروشنده مسئول انتقال بارها به نزدیک‌ترین بندر، بار زدن آن‌ها، پرداخت هزینه‌های حمل و نقل دریایی و ارسال کالاها به بندر انتخابی خریدار است.

فوب مبدأ

اگر در ابتدای کار ، محموله به عنوان فوب مبدأ تعیین شده باشد ، بدین معناست که محموله پس ار خروج از انبار فروشنده ، خریدار دیگر مالک آن محموله  شده است و از آن به بعد باید تمام هزیه‌ی حمل بار را محول شود.به عبارت بهتر ، بعد از اینکه خریدار ، محصول و کالای مورد نظر خود را از فروشنده با عنوان فوب در محل فروشنده خریداری کرد ، مسئولیت حمل و نقل کالا بلافاصله به عهده خریدار گذاشته می شود و در صورتی که آسیبی به محصول یا کالا وارد شود ، خریدار باید هرگونه ادعای بازپرداخت را ارائه دهد .

فوب مقصد

در فوب مقصد ، همه‌ی موارد درست برعکس فوب مبدأ خواهد بود. این یعنی ،مالک محموله‌ها تا رسیدن به مقصد ، فروشنده خواهد بود و در صورتی خریدار مالک آن خواهد شد که بار به‌طور کامل به مقصد برسد.

تحویل کالا روی عرشه کشتی

اصطلاح «تحویل کالا روی عرشه کشتی» بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام می‌رساند که کالا در بندر بارگیری تعیین شده، از لبه کشتی عبور کند. به عبارتی خریدار از این لحظه به بعد باید مسئولیت کلیه مخارج کالا و خطرهای از میان رفتن یا آسیب دیدن آن را تقبل کند. اصطلاح FOB مستلزم آن است که فروشنده کالا را جهت صدور ترخیص کند. اصطلاح «تحویل کالا روی عرشه کشتی» فقط برای حمل و نقل از طریق دریا یا آبراه‌های داخلی کاربرد دارد.

در صورت داشتن هرگونه سوال ، می‌توانید به راحتی با ما در تماس باشید تا مشاورین شرکت جوانه کارگو بار ، شما را به بهترین نحو ممکن راهنمایی کنند.