تجارت نفت را میتوان یکی از اصلی ترین و حیاتی ترین تجارت های دنیا نامید. نفت یکی از جمله مواد اولیه حیاتی است که کشورهای بسیاری برای تولید و ارسال آن به کشورهای خریدار با یکدیگر به رقابت میپردازند تا بتوانند سهم بازار بیشتری را از آن خود کنند، در ادامه قصد داریم تا گلوگاه های آبی تجاری را به شما عزیزان معرفی کنیم تا در این خصوص اطلاعات بیشتری به دست آورید، از این رو پیشنهاد میکنیم که تا انتها با ما همراه باشید.

تنگه هرمز

یکی از پر رفت و آمدترین راه های دریایی تجاری تنگه هرمز است. این تنگه که شاهد عبور ۱۹ میلیون بشکه نفت در روز است در باریک ترین بخش خود ۳۳ کیلومتر وسعت دارد. بخش اعظمی از آبهای تنگه هرمز در اختیار کشور ایران بوده و کشورهایی نظیر ایران، عراق، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عربستان برای صادرات نفت خود از این تنگه استفاده میکنند.

تنگه مالاکا

در بین کشورهای اندوزی و مالزی تنگه ای قرار دارد که عنوان دومین راه دریایی تجاری مهم نفت جهان را در اختیار دارد. تنگه مالاکا که روزانه ۱۶ میلیون بشکه نفت از آن عبور میکند، اقیانوس های هند و آرام را به یکدیگر متصل میکند و همین امر سبب اهمیت یافتن بیش از پیش این تنگه از بعد تجاری شده است. در باریک ترین بخش این تنگه شاهد ۲.۷ کیلومتر وسعت هستیم، با توجه به وسعت کمی که این بخش از تنگه دارد امکان برخورد کشتی ها با یکدیگر و یا به گل نشستن آنها وجود دارد از این رو کشتی ها با برنامه زمان بندی شده دقیقی مجبور به عبور از این تنگه هستند.

کانال سوئز

کانال سوئز را میتوان یکی از جمله معروف ترین آبراه های تجاری دانست. این تنگه که در کشور مصر واقع شده است در کنار خط لوله سومد که کانال سوئز را دور زده و مدیترانه را به دریای سرخ وصل میکند مسیری را ایجاد کرده اند که ۹ درصد از نفت دریابرد جهان (۵.۵ میلیون بشکه در روز) از آن عبور می کند. بخش اعظمی از نفتی که از این کانال میگذرد مربوط به نفت تولیدی کشورهای خاورمیانه بوده و به مقصد اروپا ارسال می شوند.

باتوجه به شرایطی که کانال سوئز از آن برخوردار است، تنها پذیرای کشتی های VLCC است و کشتی های ULCC قادر به عبور از این کانال نیستند. باتوجه به همین شرایط پس از تاسیس خط لوله سومد در کنار این کانال کشتی هایی که حجم بار آنها از میزان استاندارد در نظر گرفته شده برای عبور از این کانال بیشتر باشد می بایست بخشی از بار خود را تخلیه کرده تا از طریق خط لوله سومد که ظرفیت انتقال ۲.۳۴ میلیون بشکه نفت در رورز را داراست به آن سوی دریای مدیترانه، مجددا نفت خود را بارگیری کرده و به مسیر خود ادامه دهند.

باب المندب

شاخ آفریقا و خاورمیانه توسط تنگه باب المندب به یکدیگر متصل شده است. این تنگه که وظیفه اتصال دریای سرخ و خلیج عدن را بر عهده دارد، در واقع راه ارتباطی میان مدیترانه و اقیانوس هند است. روزانه ۵ میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور می کند، اما اهمیت استراتژیک این تنگه به همین جا ختم نمی شود. بخش اعظمی از نفتی که از کانال سوئز عبور می کند می بایست از تنگه باب المندب رد شود، از این رو کشتی های نفتکش چالش های مختلفی را برای عبور از تنگه باب المندب و رسیدن به اروپا خواهند داشت.

از طرفی باتوجه به اینکه چند سالی است عربستان و یمن وارد جنگ شده اند، تامین امنیت کشتی های نفتکش در زمان عبور از این تنگه با چالش های مختلفی رو به رو شده است.

تنگه ترکیه

یکی از تنگه هایی که طی سالهای قبل با کاهش انتقال نفت رو به رو شده است تنگه ترکیه است. این تنگه یکی از آبراه های اصلی برای انتقال نفت کشورهایی است که نفت خود را از دریای خزر استخراج می کنند. نفتی که از این تنگه عبور می کند به سمت اروپا و کشورهای آمریکایی ارسال می شود. تنگه ترکیه از نظر سطح دسترسی توانسته است دریای سیاه را به دریای مرمره و دریای مرمره را به دریای ازه و مدیترانه متصل کند. در حال حاضر شاهد عبور ۲.۴ بشکه در روز از طریق این تنگه هستیم. کاهش حجم نفت ارسالی از طریق این تنگه به دلیل این است که روسیه تصمیم گرفت بخش اعظمی از نفت خود را به جای تنگه ترکیه از مسیر بنادر بالتیک به سمت مقاصد خود راهی کند. یکی دیگر از دلایل کاهش ارسال نفت از طریق این تنگه شرایط جغرافیایی است که این تنگه از آن برخوردار است که آنرا به یکی از پیچیده ترین و دشوارترین تنگه های جهان تبدیل کرده است.

تنگه دنیش

تنگه دنیش یکی دیگر از انواع راه دریایی تجاری در دنیا به حساب می آید که از طریق آن نفت و سایر مشتقاتش به سمت کشورهای خریدار این محصولات ارسال می شود. تنگه دنیش از کانال هایی تشکیل شده است که دریای بالتیک را به دریای شمال وصل می کند و از آن به عنوان یکی از مهمترین شاهراه های انتقال نفت روسیه به اروپا به شمار می رود. روزانه ۳.۲ میلیون بشکه نفت خام و فراورده های جانبی آن از این تنگه عبور می کند.

کانال پاناما

اتصال اقیانوس آرام به دریای کارائیب و اقیانوس اطلس بر عهده کانال پاناما است. این کانال که از دیگر انواع راه دریایی تجاری در جهان شناخته می شود با طول ۱۷۶ کیلیومتری و عرض ۳۳ متری قادر است انتقال ۹۲۱ هزار بشکه نفت و فراورده های نفتی در روز را پشتیبانی کند. باتوجه به اینکه این رقم کمتر از ۲ درصد از کل نفت و فراورده های نفتی جهان است از این رو این کانال در زمره راه های آبی تجاری استراتژیک به شمار نمی رود.

دماغه گودهوپ

یکی دیگر از آبراه های تجاری مهم جهان در آفریقای جنوبی قرار دارد و در ایران بیشتر آنرا با نام دماغه امید می شناسند. دماغه گودهوپ انتقال ۹ درصد از حمل و نقل نفت خام جهان را بر عهده دارد. در حال حاضر بیش از ۵.۸ میلیون بشکه نفت خام در طول این دماغه جا به جا می شود. بیش از ۴ میلیون بشکه از این مقدار به سمت بازارهای آسیایی و بیش از یک میلیون بشکه از آن به سمت بازارهای آمریکایی راهی می شود. ۱۲درصد از نفتی که از این دماغه می گذرد نیز راهی اروپا می شود. کشتی هایی که تمایلی به عبور از کانال سوئز و یا خلیج عدن و تنگه باب المندب ندارند مسیر دماغه گودهوپ را به عنوان یک مسیر جایگزین انتخاب می کنند.

باتوجه به صخره ای بودن مسیر عبور از این دماغه، عبور از آن برای کشتی ها همواره هزینه و چالش های خاص خود را داشته است. به عنوان مثال در صورتی که عربستان بجای کانال سوئز از مسیر دماغع گودهوپ قصد ارسال نفت به آمریکا را داشته باشد، کشتی های حامل نفت این کشور برای رسیدن به آمریکا نیازمند طی کردن ۲۷۰۰ مایل مسیر بیشتر خواهند بود.

شما چه مسیرهای طلایی برای عبور نفت و حمل و نقل دریایی در جهان را میشناسید؟ آنها را در بخش نظرات معرفی کنید.