بارنامه ها یکی از اسناد مهم در باربری به حساب می آیند و در واقع کلیدی هستند که با استفاده ازپیگیری بارنامه ها می توانید از سرنوشت بار خود مطلع شوید و نهایتا آن را دریافت کنید. از مهم ترین کاربردهای آن می توان به خریدهای بین المللی اشاره کرد.
تجار زیادی هستند که در ایران فعالیت دارند و باید در حمل کالاهای خود از بارنامه استفاده کنند. در واقع وارد کنندگان کالا از مهم ترین استفاده کنندگان بارنامه در ایران هستند. برای این که یک تاجر خیالش از خرید و رسیدن بارش مطمئن باشد، نیاز دارد که بتواند پیگیری بارنامه بین المللی انجام دهد.
در مقاله ای که پیش روی شماست می خواهیم به بررسی چگونگی پیگیری بارنامه های بین المللی بپردازیم. این موضوع بسیار حائز اهمیت است و داشتن اطلاعات کافی راجع به آن می تواند روی کار تجار اثر مثبت داشته باشد.
بارنامه و پیگیری بارنامه چیست؟
پیش از این که به پاسخ پرسش اصلی بپردازیم باید ابتدا به چند پرسش دیگر جواب دهیم. بارنامه که در زبان انگلیسی به آن Bill Of Lading می گویند سندی است که شرکت حمل و نقل و باربری آن را صادر می کند. این سند نشان دهنده مالکیت کالاست. بارنامه کالاهایی که فروشنده باید به خریدار تحویل دهد نشان می دهد. بارنامه ها قابلیت واگذار شدن به غیر را نیز دارند ولی برخی از آن ها که این قابلیت را ندارند بارنامه های non-negotiable لقب می گیرند.
انواع بارنامه
به طور کلی بارنامه ها به دو دسته داخلی و بین المللی تقسیم می شوند. از نام این دو دسته می توان کاربرد آن ها را حدس زد. به جز این دسته بندی یک دسته بندی دیگر نیز در انواع بارنامه ها بر اساس شیوه حمل و نقل انجام می شود که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
بارنامه دریایی
اگر قصد داشته باشید کالاهای خود را از راه دریایی و با کشتی جابه جا کنید به شما بارنامه دریایی داده خواهد شد. از این بارنامه می توانید برای پیگیری بارهای خود روی دریاها استفاده کنید. در ادامه ۴ نوع از بارنامه های دریایی را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
بارنامه های مستقیم
بارنامه مستقیم یا Direct B.L بارنامه ای است که برای حمل کالا از مبدا تا مقصد بصورت مستقیم و بدون این که وسیله نقلیه تعویض شود صادر می گردد.
بارنامه های سراسری
بارنامه سراسری یا Through B.L بارنامه ای است که برای حمل کالا با چند وسیله نقلیه از کشور مبدا تا مقصد انجام می گیرد.
بارنامه دریایی برای سرویس های منظم
به این بارنامه در زبان انگلیسی Liner B.L می گویند. بارنامه دریایی سرویس های منظم بارنامه ای است که برای محموله کشتی هایی صادر می شود که برنامه حرکت مشخصی دارند و ممکن است به جز بار شما بارهای دیگری نیز حمل کنند. این کشتی ها برنامه مشخصی برای حرکت و بارگیری دارند و قیمت آن ها نیز در پیگیری بارنامه ها نرخ مشخصی دارد.
بارنامه چارتر
Charter Party B.L یکی دیگر از انواع بارنامه است که برای کشتی های اجاره ای دربست صادر می شود. این محموله طبق قرارداد چارتر حمل می شود. این نکته لازم به ذکر است که کشتی هایی که ۱۵ سال از عمرشان گذشته است به کشتی های اجاره ای دربست تبدیل می شوند.
بارنامه هوایی
بارنامه هوایی زمانی صادر می شود که بخواهید بار خود را از طریق هوایی با استفاده از شیوه هایی مثل کارگو یا فریت بار جا به جا کنید. هر یک بارنامه هوایی در ۱۲ نسخه صادر می شود. از این ۱۲ نسخه سه نسخه آن اصلی است و ۹ نسخه برای بخش های داخلی شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار می گیرد.
از آن سه نسخه اصلی یک نسخه برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده است، یک نسخه برای گیرنده کالا و نسخه دیگر برای فرستنده کالا می باشد. بارنامه هوایی باید دارای تاریخ پرواز، شماره پرواز و مهم تر از همه مهر شرکت هواپیمایی حمل کننده باشد.
این سند بیشتر یک رسید است و از آن جایی که سند مالکیت کالا به حساب نمی آید نمی توان آن را قابل معامله دانست. گیرنده با استفاده از این بارنامه پس از این که کالای مربوطه به مقصد رسید می تواند با مراجعه به شرکت هواپیمایی مربوطه نسبت به دریافت حواله تحویل کالا اقدام کند.
بارنامه راه آهن
برای جابه جایی کالا با استفاده از قطار و حمل و نقل ریلی بارنامه راه آهن صادر می شود. این سند نشان می دهد که ایستگاه راه آهن بار را تحویل گرفته و از این پس مسئولیت تحویل آن بدون کم و کاست به کشور مقصد را دارد. این بارنامه جز بارنامه های غیر قابل انتقال است و ظهرنویسی برای آن قابل قبول نیست.
بارنامه ماشین های سنگین (راه نامه)
Truck way bill بارنامه ای است که برای حمل و نقل کالا توسط کامیون ها صادر می شود. این بارنامه ها عموما غیر قابل معامله هستند. این بارنامه تحت مقررات بین المللی حمل کالا از طریق جاده صادر می شود. راننده ای که این برگه را در دست داشته باشد و بار او دارای پلمپ صحیح باشد تا رسید به گمرک کشور مقصد نیاز به بازدید بار نخواهد داشت.
بارنامه حمل مرکب
این بارنامه برای حمل و نقل به شیوه ترکیبی صادر می شود. بارنامه حمل مرکب مورد تایی اتاق بازرگانی بین المللی است. صادر کننده این بارنامه مسئولیت تحویل کالا و همه حمل کنندگان و اشخاص ثالث که در حمل کالا دخالت دارند را بر عهده دارد.
ویژگی های حقوقی بارنامه
همانطور که پیشتر اشاره کردیم بارنامه ها تنها تکه ای کاغذ نیستند و دارای بار حقوقی و قانونی اند. یکی از ویژگی های حقوقی بارنامه این است که در واقع نشان دهنده قراردادی میان باربری و صاحب بار است. اگر روی بارنامه On Board درج شده باشد به این معناست که کالا باید روی وسیله نقلیه مربوطه اتوبار شود.
بارنامه مانند سند مالکیت است و در دستان هر کسی که باشد آن شخص مالک بارنامه و بار به حساب می آید. این ویژگی باعث می شود بارنامه قابل انتقال به غیر هم باشد و بتوان آن را به افراد دیگری غیر از خریدار اصلی داد.
قوانین صدور بارنامه بین المللی
تنظیم و تکمیل مندرجات بارنامه مانند کرایه حمل و نقل باید توسط شرکت باربری انجام شود. بارنامه را صادرکنندگان از نقطه مبدا تنظیم می کنند. بارنامه هایی که شرکت ها و موسسات صادر می کنند بایستی تحت پوشش بیمه مسئولیت قرار بگیرند تا سلامت بار تا رسیدن به مقصد ضمانت شود.
مشخصات بار، محل بارگیری، مشخصات گیرنده کالا و آدرس تحویل بار باید توسط فرستندگان اعلام شود. تعداد کالا، وزن ارتفاع، طول و دیگر مشخصات کالا باید توسط فرستنده نوشته شود. بارگیری در زمان معین از دیگر مسئولیت های فرستنده می باشد.
اگر گیرنده بار را به موقع بارگیری نکند باید طبق پیگیری بارنامه حق توقف بپردازد ضمن این که پرداخت کرایه به راننده باید از طرف گیرنده صورت بگیرد.
راننده اتوبار باید بارنامه را تا زمان دریافت کرایه نزد خود نگاه دارد. از وظایف دیگر راننده حضور هنگام تخلیه بار و بارگیری است. از زمان بارگیری تا زمان تخلیه بار این راننده است که باید از محموله مراقبت نماید.
اهمیت صدور بارنامه بین المللی
بارنامه در واقع هویت کالاست و بدون آن دیگر معلوم نیست کالا چیست و قرار است از کجا به کجا برود و مهم تر از همه صاحب حقیقی کالا کیست. این دلایل برای این که با قطعیت بگوییم صدور بارنامه بین المللی یک امر ضروری است کافی می باشد. با این حال باید این نکته را نیز اضافه کرد که بارنامه به نوعی بیمه کالای شما نیز به حساب می آید و اگر بار شما آسیب دید یا هر اتفاق دیگری برای آن افتاد بارنامه راهی است که می توانید با آن بارتان را پیگیری کنید.
پیگیری بارنامه بین المللی
بعد از این که کالای شما بسته بندی و ارسال می شود شما می توانید با استفاده از اطلاعات درج شده در بارنامه ای که در دست دارید نسبت به پیگیری بارنامه خود اقدام کنید. برای پیگیری کافی است وارد سایت شرکتی که بارنامه از آن صادر شده است شوید و در قسمت پیگیری بارنامه اطلاعات لازم را وارد کنید تا اخرین اخبار را از بار خود دریافت کنید و ببینید که در چه مرحله ای قرار دارد.
در این زمینه هم شرکت های ایرانی و هم خارجی فعال هستند. برای این که بارنامه خود را پیگیری کنید ابتدا به دنبال سایت شرکت خود در کاغذ بارنامه بگردید و سپس مراحل بالا را طی کنید. اگر وارد سایتی شدید که زبان آن انگلیسی، ترکی یا عربی است می توانید از یک مترجم برای پیش بردن مراحل استفاده کنید.
این که بدانید چگونه بارنامه های بین المللی را پیگیری کنید اهمیت زیادی دارد. کسب اطلاعات کافی درباره شیوه های حمل و نقل و بارنامه ها جز اولین کارهایی است که هر تاجری باید برای شروع تجارتش انجام دهد.
