حمل و نقل دریایی
از سالیان دور،حمل و نقل دریایی در سراسر جهان وجود داشته؛ اما انتقال کالا و یا جابه‌جایی انسان در مسیرهای بسیار کوتاه صورت می‌گرفته است. چون امکانات و تجهیزات لازم برای عبور از اقیانوس‌ها وجود نداشته است.امروزه با ساخت کشتی‌های متنوع و کاربردی امکان عبور از هر مسیر آبی ایجاد شده‌است، علاوه‌بر موضوع عبور از مسیرهای سخت و دشوار ، امکان جابه‌جایی هر کالایی با هر شرایطی وجود دارد. جابه‌جایی بارهای فاسد شدنی ، دام زنده ، انواع سوخت و … .
حمل و نقل دریایی امروزه با وسایل نقلیه دریایی زیادی چون لنج، قایق، قایق بادبانی، موتوری، انواع کشتی، کشتی کانتینری و … .
از صرف نظر کردن از حمل و نقل کالا با استفاده از وسایل نقلیه دریایی ، سالانه تعداد زیادی حمل و نقل دریایی به منظور جابه‌جایی انسان صورت می‌گیرد. حمل و نقل دریایی تفریحی ، کاری و … .
با وجود حمل و نقل هوایی ، ریلی و جاده‌ای ، اما درصدی بالغ بر ۹۰ درصد حمل و نقل‌ها همچنان از راه‌های آبی صورت می‌گیرند.به این منظور است که حمل و نقل دریایی جزء مولفه‌های اصلی حمل و نقل قرار گرفته است.
در بسیاری از کشورها برای ایجاد روابط دریایی بهتر ، اصول حمل و نقل دریایی و قوانینی را وضع کرده‌اند که فرستنده‌ی کالا به راحتی بتواند اعتماد کند و در صورت بروز هرگونه خسارت و مشکلی ، امکان شکایت و پیگیری را داشته باشد.و این امکان را به آن‌ها می‌دهد تا از طریق قوانین بین‌المللی بارهای خود را ضمانت کنند . نکته جالب توجه این است که این قوانین در حین بارگیری ، تخلیه‌ی بار و موارد این‌چنین نیز صادق است.
حمل و نقل دریایی در ایران
همانطور که در دیگر مقاله‌ها ذکر شده است ، ایران از نظر جغرافیایی ، از بنادر بسیار ارزشمندی برخوردار است ، اما متاسفانه به اون صورت که باید و شاید است ، جایگاه خود را در منطقه پیدا نکرده‌است و کشورهای حوزه خلیج فارس از موقعیت‌های بسیار ویژه و بالاتری برخوردارند؛ این در صورتی است که قرار بود بنادر جنوبی ایران از پایگاه‌های اساسی تجاری در منطقه شناخته شود!
خلیج فارس، از مهمترین مسیرهای حمل و نقل دریایی در جهان شناخته شده‌است.هر چند تحریم‌ها باعث کاهش بسیاری از حمل و نقل‌ها در این مسیر شده است اما باز روزانه تعداد زیادی جابه‌جایی از این مسیر صورت می‌گیرد و تمام بنادر کشور با رعایت اصول حمل و نقل دریایی هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
مهمترین بنادر جنوبی کشور عبارت‌اند از بندر عباس، بندر امام‌خمینی، بندر چابهار، بندر خرمشهر، بندر بوشهر، بندر شهید رجایی، بندر آبادان، بندر شهید باهنر، بندر عسلویه و غیره که همگی روزانه کالاهای زیادی را از گمرکات خود ترخیص می‌کنند.
هرچند به جنوب کشورمان از نظر حمل و نقل دریایی توجه ویژه‌ای می‌شود اما نباید از بنادر شمالی کشور غافل شویم.در شمال کشور هم بنادر مهمی مثل بندر انزلی، بندر ترکمن یا بندر آستارا وجود دارند که روزانه حجم بالایی از کالاهای مختلف از طریق این بنادر و سایر بنادر مهم شمال کشور با کشورهایی مثل روسیه و سایر کشورهای مرزی دریای خزر مبادله می‌شوند.
البته قابل ذکر است که گفته‌شود برخی از تجار و شرکت‌های خصوصی به صورت خصوصی ، سرمایه‌گذاری‌هایی در این مناطق انجام داده‌اند که موجب پیشرفت چشم‌گیر این منطقه بوده‌است.قسمت عظیمی از حمل و نقل دریایی در دست دولت‌مردان است . توجه زیاد تاجرانی که در این مناطق سرمایه‌گذاری می‌کنند و هم‌چنین شرکت‌های خصوصی در صورتی به نتیجه خواهد رسید که اجازه‌ی استفاده و سرمایه‌گذاری در این مناطق را داشته‌باشند.
اصول حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی هم مانند دیگر روش‌های حمل و نقل ، از قوانین و اصول حمل و نقل دریایی خاصی پیروی می‌کند که برای بهره‌بردن از حمل و نقل دریایی باید با آن‌ها آشنایی داشته باشید تا به مشکلی برخورد نکنید.
از اصطلاحات اصلی‌است که به معنی هماهنگ کردن عملیات حمل و نقل می‌باشد. به طور کلی فعالیت فورواردی عبارت است از هماهنگ کردن شرایط توسط شرکت‌های حمل و نقل برای حمل کالا از طرق جاده‌ای، هوایی، ریلی ، دریایی و یا ترکیبی از آن‌ها که با عقد قرارداد بین طرفین و صادر کردن بارنامه انجام می‌شود.
وظایف فورواردر
فورواردر شامل شرکت‌ها ، شخصیت‌های حقوقی و انسانی هستند که عملیات حمل و نقل را برعهده داشته‌اند ، حال فورواردر برای ایجاد شرایط مساعد باید کارهای به‌خصوصی را انجام دهد که شامل موارد زیر می‌باشد:
- صدور بارنامه و پرفرمای حمل
- انعقاد قرارداد حمل با صاحب کالا
- انجام تمامی کارهای گمرکی
- بستن قرارداد با موسسات مختلف حمل‌کننده برای دریافت بارنامه دریایی
- تحویل سالم کالا به گمرک مقصد نهایی
- ارائه اطلاعات در مورد زمان رسیدن کالا
- انجام تسویه حساب با طرفین قرارداد
- اعلام رسیدن کالا به مقصد
بارنامه
هنگامی که کالایی به حمل‌کننده‌ی بار تحویل داده می‌شود ، برگه‌ای جهت گرفتن امضا به حمل‌کننده‌ی بار داده می‌شود.
به این برگه اصطلاحا بارنامه گفته می‌شود. در یک بارنامه باید موارد زیر به صورت کامل نوشته شود:
- مقدار و نوع کالا
- مبدا حمل
- مقصد حمل
- روش حمل
این بارنامه‌ها در صورتی اعتبار و ارزش دارند که نماد بین‌المللی داشته باشند و هم‌چنین حتما باید از ناخدای آن کشتی یا هر وسیله دیگر امضا گرفته‌شود که آن را متعهد به تحویل کالا به مقصد کند.
انواع بارنامه
- بارنامه مستقیم
همانطور که از نام این بارنامه مشخص است ، حمل بار در این نوع حمل و نقل به صورت مستقیم بوده و در مسیر هیچ‌گونه توقفی صورت نخواهد گرفت.
- بارنامه سراسری
در این نوع بارنامه‌ها به دلایلی مختلف بار مستقیما با یک وسیله به مقصد نخواهد رسید و ممکن است در طول مسیر ، بار در چندین وسیله جابه‌جا شود.
- بارنامه چارتر
این نوع بارنامه‌ها ، برای کشتی‌های چارتری می‌باشند که به صورت کامل اجاره می‌شوند و بار را منتقل می‌کنند. این نوع بارنامه‌ها برای بانک‌ها هیچ ارزش و اعتباری ندارند.
Career
کریر(career) یک فعالیت بین‌المللی است که در آن بخش انتقال ارسال‌کننده تعهداتی را امضا و می‌پذیرد که باید تماما به آن‌ها عمل کند.
این وظایف شامل موارد زیر می‌باشند:
- صدور راه‌نامه پس از عقد قرارداد
- تهیه اسناد مورد نیاز جهت سفر (ویزا، بیمه‌نامه و غیره)
- رعایت تمامی مندرجات درون قرارداد
- تحویل کالا در مدت تعیین شده
فاس (تحویل کنار کشتی)
در این حوزه فاس ، به اصطلاح به معنای تخلیه بار در کنار کشتی است و تعهدات با رسیدن کالا به کنار کشتی در بندر مقصد به پایان می‌رسد.
فوب (تحویل کالا روی عرشه کشتی)
در این حوزه فوب ، به اصطلاح به معنای تحویل گرفتن بار بر روی عرشه است. با قرار گرفتن بار روی عرشه ، خریدار تمام خسارات را در صورت بروز مشکل باید پرداخت کند.
سی اند اف (ارز و کرایه در بندر مقصد تعیین شده)
در این حوزه سی اند اف ، به اصطلاح به معنای این است که تمام هزینه‌های حمل و نقل از صفر تا صد برعهده‌ی فروشنده می‌باشد. اما بسته به نوع قرارداد ، با رسیدن بار به کنار کشتی یا عرشه ، تمام هزینه‌ها دیگر برعهده‌ی خریدار خواهد بود.
سیف (ارزش، بیمه و کرایه در بندر مقصد تعیین شده)
فروشنده باید بار را تا رسیدن به مقصد بیمه کند ، به این مورد سیف گفته می‌شود.
تحویل از کشتی (Ex Ship)
این قرارداد شامل متعهد شدن فروشنده به پرداخت تمام خسارات وارده به کالا تا زمان رسیدن آن به عرشه مقصد تعیین شده می‌شود.
تحویل از اسکله (Ex Quay)
تحویل کالا در اصول حمل و نقل دریایی به این معنی است که فروشنده کالا را در اسکله به خریدار تحویل می‌دهد. تا قبل از ورود کالا به اسکله، فروشنده موظف به جبران تمام خسارات احتمالی است. اما، به محض این‌که کالا به اسکله رسید، تمام تعهدات فروشنده باطل می‌شود.
در پایان قابل ذکر است که حمل و نقل دریایی از امنیت بالایی برخوردار است و هزینه‌های مقرون به صرفه‌ای نیز دارد. ما در مقاله تلاش کردیم که تمام اصول حمل و نقل دریایی و اصطلاحات این روش از حمل و نقل را برای شما بگوییم تا راحت‌تر و بدون دردسر انتقال بار خود را انجام دهید.
برای راهنمایی دقیق‌تر و گرفتن اطلاعات بیشتر جهت انتقال بار از روش حمل و نقل دریایی ، کافی است با ما در تماس باشید.
