نفت یکی از مایعات مهمی است که قیمت آن بر روی خیلی از کالاها تاثیر می گذارد. این مایع که آن را طلای سیاه هم نامیده اند، سال هاست که به صورت رسمی و به طور گسترده تجارت می شود. مسئله مهمی که در زمینه تجارت نفت مهم است مسئله حمل و نقل آن هاست. حمل و نقل گالن های نفت با کشتی های نفتکش انجام می شود. کشتی های نفتکش دارای ویژگی هایی هستند که باعث می شود بتوانند صدها گالن نفت را جابه جا کنند. در مقاله ای که پیش روی شماست قرار است به بررسی دقیق کشتی های نفتکش بپردازیم و قابلیت های آن ها را بررسی کنیم.

تاریخچه ساخت نفتکش ها

اولین نفتکش ها دو کشتی تانکر بادبانی بودند که در سال ۱۸۵۳ به دست انگلستان ساخته شدند. بعد از استفاده از دیگ بخار در کشتی ها نخستین کشتی بخاری که دارای مخزن نفت بود توسط یک کمپانی انگلیسی در سال ۱۸۷۳ ساخته شد. این کشتی ودرلند نام داشت که در واقع یک اقیانوس پیما بود.

سیر تحول کشتی های نفتکش خیلی سریع اتفاق افتاد. تا سال ۱۸۷۷ استفاده از نفتکش ها بسیار کم بود، چرا که نگرانی هایی از باب امنیت آن ها وجود داشت. از سال ۱۸۷۷ تا ۱۸۸۵ میلادی نفتکش های مدرن تر وارد بازار کار شدند.

هنوز هم درباره این نفتکش ها نگرانی هایی وجود داشت. یکی از نگرانی ها این بود که نتوان بخار و موتورخانه را به خوبی از گالن ها فاصله داد و خطر آتشسوزی کشتی را تهدید می کرد. یکی دیگر از چالش هایی که در این دوره نفتکش ها با آن رو به رو بودند انبساط و انقباض بار به خاطر تغییرات دما و تهویه مخازن بود.

اولین نفتکش موفق جهان در سال ۱۸۷۶ به دست برادران آلفرد نوبل به نام های لودویگ و رابرت ساخته شد. اسم کمپانی آن ها برانوبل نام داشت که در واقع مخفف برادران نوبل بود. این کمپانی در باکوی آذربایجان تاسیس شد و یکی از شرکت های بزرگ نفتی در جهان بود. برادران نوبل نام نخستین کشتی نفتکش جهان را زرتشت گذاشتند. طرح اولیه این شرکت در سوئد کشیده شد.

کشتی زرتشت توانست موفقیت زیادی به دست بیاورد و این موضوع باعث شد که به طور گسترده ای از آن کپی برداری شود. ۱۰ سال بعد از تاسیس برانوبل این کمپانی دو مدل دیگر کشتی نفتکش به نام های بودا و زوراستر را رونمایی کرد.

مدل های جدید بر خلاف مدل های قبلی کوچک بودند تا بتوانند از مسیرهای باریک عبور کنند مسیر هدف این کشتی ها دریاچه لادوگا، دریاچه انگا و رودخانه ولگا بود که در واقع از سوئد به سمت دریای خزر حرکت می کرد.

به مرور زمان مدل های جدیدتری توسط شرکت برانوبل به بازار عرضه شد. نام این کشتی ها موسی، تاتارین، براماه، اسپینوزا، سقراط، داروید، تلمود و کالموک بود. یکی از این کشتی ها در سال ۱۸۸۱ در باکو با یکی از لوله های نگهدارنده برخورد می کند و منفجر می شود. این اتفاق باعث شد توجه به قطعات نفتکش ها بیشتر شود و حاصل این توجه هم ساخته شدن یک کشتی به نام گلوکاف بود.

انواع کشتی های نفتکش

کشتی های نفتکش بر اساس ساختارشان به انواع مختلفی دسته بندی می شوند. برخی از نفتکش ها برای نفت خام و گروهی دیگر برای حمل فرآورده های نفتی استفاده می شوند.

دسته اول که برای انتقال نفت خام مورد استفاده قرار می گیرند نفت خام را به مقصد پالایشگاه ها و مراکز فرآوری نفت حمل می کنند. این کشتی ها بزرگ هستند و حجم بالایی را در خود جای می دهند.

دسته دوم که فراورده های نفتی را جابه جا می کنند می خواهند آن را مستقیما به بازارهای هدف برسانند. از جمله این فراورده ها می توان به بنزین اشاره کرد. این نتفکش ها مقدار کمتری نفت در خود جای می دهند و از دسته اول کوچک تر هستند.

آنچه گفتیم یک دسته بندی کلی از نفتکش ها بود حال به بررسی دقیق و جزئی تر آن می پردازیم.

نفتکش های ال ان جی

نفتکش LNG برای حمل میعانات گاز طبیعی استفاده می شوند. این نفتکش ها کاملا ایمن تولید می شوند و این موضوع برای تولید کنندگان این نفتکش ها حیاتی است. علت این حساسیت این است که این گازها از هر نوع هیدروکربن دیگری قابل اشتعال تر هستند.

نفتکش های چمیکال

نفتکش های chemical نفتکش هایی هستند که برای حمل مواد شیمیایی پایه نفتی مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی این نفتکش ها بسته به نوع ماده شیمیایی نفتی که قرار است با آن حمل شود صورت می گیرد. رنگ روی این نفتکش ها نشان دهنده مواد شیمیایی است که در آن ها قرار دارد.

نفتکش های اسلاری

نفتکش های Slurry برای حمل پسماندهای نفتی مورد استفاده قرار می گیرند. این پسماندها بعضا به عنوان کود شیمایی مورد استفاده قرار می گیرند و این کشتی ها آن ها را به مقصدشان می رسانند.

نفتکش های هیدروژن

نفتکش های هیدروژن همانطور که نامشان نشان می دهد برای حمل و نقل گاز هیدروژن مورد استفاده قرار می گیرند.

دیگر انواع نفتکش ها

علاوه بر تقسیم بندی های بالا نفتکش ها بر اساس ابعاد و اندازه هم به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. این دسته بندی ها به این صورت است:

نفتکش عظیم الجثه

این نفتکش ها را با مختصر نام انگلیسی شان یعنی ULCC می شناسند. طول این نفتکش ۴۱۵ متر است و می تواند ۵۰۰ هزار تن بار حمل کند.

نفتکش بسیار بزرگ

مخفف نام انگلیسی این کشتی نفتکش VLCC می باشد. طول این کشتی ۳۳۰ متر است و توانایی حمل ۲۵۰ هزار تن بار را دارد.

نفتکش پاناماکس

ابعاد و اندازه آن طوری است که می تواند از کانال پاناما به راحتی عبور کند.

نتفکش افرامکس

نفتکش هایی هستند که تحمل وزن هشتاد تا صد و بیست هزار تن را دارند و معمولا در دریای چین، مدیترانه و دریای سیاه مورد استفاده می شوند.

نفتکش سوئزمکس

نفتکشی است که می تواند از کانال سوئز به راحتی عبور کند.

ساختار نفتکش ها

ظاهر کشتی های نفتکش شبیه به کشتی های فله بر است. تفاوت آن ها اینجاست که به دلیل قابل احتراق بودن نفت و مشتقات نفتی در ساختار نفتکش ها موارد ایمنی لحاظ شده تا نفتکش در صورت ایجاد مشکل دچار آتشسوزی و انفجار نشود.

در کشتی های فله بر دریچه های بزرگی روی مخازن وجود دارد در حالی که در  سایر کشتی ها دریچه ها به اندازه ای کوچک هستند که فقط بتوان از آن ها برای بررسی مخزن استفاده کرد. علاوه بر این کاربرد، برای تخلیه نفت هم از این دریچه ها استفاده می کنند.

از آن جایی که نشت نفت به درون دریا موجب خطرات زیست محیطی می شود یک قانون بین المللی در سال ۱۹۸۴ درباره نفتکش ها تصویب شد که بیان می داشت بدنه نفتکش ها باید دوجداره باشند. اگر بدنه نفتکشی دوجداره ساخته نشود شرکت ها حق استفاده از آن را ندارند و از نظر زیست محیطی پذیرفته نمی شود.

نفتکش هایی که اکنون در بازار بزرگ تجارت نفت فعال هستند حاصل سال ها تغییر و تحول در تولید نفتکش ها در سراسر دنیا هستند. از آنجایی که تجارت نفت می تواند تمام ابعاد زندگی انسان را تحت تاثیر قرار دهد و علاوه بر آن باعث ایجاد آلودگی های زیست محیطی شود نفتکش ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند.