یکی از موضوعات بسیار مهمی‌که در صنعت حمل و نقل همواره ممکن است با آن مواجه شده و اسم آن را بشنوید، بارنامه است. اما به راستی بارنامه چیست؟
این اصطلاح یکی از اصطلاحات رایج و مرسوم در صنعت حمل و نقل بوده که ممکن است بسیاری از افراد اطلاعات کافی و دقیقی در رابطه با آن نداشته باشند.
در همین راستا در این مطلب قصد داریم تا نگاهی به بارنامه انداخته و در رابطه با این اصطلاح و مفهوم آن توضیحاتی را به شما ارائه دهیم، پس با ما همراه باشید تا بارنامه را به صورت کامل به شما معرفی کنیم.
به عنوان اولین و مهم‌ترین سوال باید به این مسئله اشاره کنیم که بارنامه چیست و مفهوم آن چه است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بارنامه سندی است که شرکت های حمل و نقل و یا باربری‌ها در ازاء تحویل آن به متصدی صادر کرده و صرفاً شامل حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی می‌شود.
در واقع می‌توان گفت این مفهوم اوراق بهاداری به حساب می‌آید که از سوی شرکت های حمل و نقل صادر شده و در آن شاهد اطلاعات مختلفی هستیم که از مهم‌ترین این اطلاعات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
وجود هر یک از این اطلاعات لازم و ضروری بوده و به همین دلیل است که بارنامه اهمیت بسیار زیادی در صنعت حمل و نقل دارد.
یکی از سوالات مهمی‌که پرسیده می‌شود این است که بارنامه برای اولین بار در کجا به وجود آمد و تاریخچه این مفهوم به چه دورانی باز می‌گردد؟ به منظور پاسخ دادن به این سوال بسیار مهم باید گفت که اولین نسل بارنامه‌ها که برای حمل و نقل صادر می‌شد در زمان روم باستان به منظور ضبط و ثبت حمل بار کشتی‌ها به وجود آمد.
در واقع روم باستان به عنوان یکی از مهم‌ترین مهدهای تمدن باستان به منظور بررسی و ثبت حمل و نقل کشتی‌ها اقدام به ثبت کردن مشخصات کامل آن‌ها می‌کرد و همین مسئله باعث شد که شاهد به وجود آمدن اولین نسل بارنامه‌ها باشیم.
به تدریج و با گذشت زمان شاهد به وجود آمدن روش های حمل و نقل مختلف بودیم و به همین دلیل برای هر یک از آن‌ها بارنامه های گوناگونی صادر شد و رفته رفته بارنامه های قدیمی‌منسوخ شده و نسل جدیدی از آن‌ها به وجود آمد. امروزه با پیشرفت تجارت و بازرگانی شاهد مدل‌ها و انواع جدید و گوناگونی از بارنامه در دنیا هستیم.
برخی از افراد به دلیل عدم دانش و اطلاعات کافی ممکن است این سوال را مطرح کنند که علت اهمیت بارنامه چه بوده و به چه دلیل است که شاهد وجود چنین مفهومی‌در صنعت حمل و نقل هستیم. به منظور بررسی علت اهمیت بارنامه لازم است تا به چند موضوع و مسئله مهم اشاره کرد .
همان طور که به منظور بررسی و پاسخ به سوال بارنامه چیست بیان کردیم، در واقع این مفهوم قراردادی بین فرستنده و حمل کننده بار بوده و مشخص کند که بار توسط صاحب کالا به مسئول حمل بار تحویل داده شده و حالا او قصد دارد که این بار را به مقصد برساند.
در نتیجه می‌توان آن را یک قرارداد رسمی‌در نظر گرفت. نکته مهمی‌که باید بدانید این است که اگر ادعایی خلاف موارد درج شده درون این سند حمل مطرح شود، هیچ اعتباری نداشته و به همین دلیل لازم است تا طرفین بارنامه را به صورت کامل پیش از صدور بار تایید کنند.
همان طور که مشاهده می‌کنید، بارنامه سندی قابل معامله بوده و بدون قید و شرط است و به صورتی که بین دو طرف توافق شده باشد این بارنامه صادر خواهد شد و اهمیت آن باعث شده تا امروزه این مفهوم در سراسر نقاط جهان و در صنعت حمل و نقل تبدیل به یکی از موضوعات بسیار مهم مطرح شود.
پس از آن که بیان کردیم بارنامه چیست و علت اهمیت آن به چه دلیل است، بهتر تا به این سوال بسیار مهم پاسخ دهیم که امروزه شاهد چه نوع بارنامه هایی هستیم؟ به منظور بیان کردن این مسئله لازم است تا به چند نکته اشاره داشته باشیم.
در وهله اول باید بدانید که امروزه شاهد روش های مختلف حمل و نقل در نقاط مختلف جهان هستیم و همین موضوع سبب گشته تا سند‌های حمل در انواع و مدل های مختلف به وجود بیایند.
از سوی دیگر پیشرفت صنعت حمل و نقل و افزایش اهمیت بارنامه‌ها باعث شده تا رفته رفته اعتبار و ارزش آن‌ها به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند.
همان طور که به منظور پاسخ به سوال بارنامه چیست بیان کردیم، این مفهوم باید متناسب با مسیرها و روش های حمل بار به مدل‌ها و انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند. همین مسئله باعث شده تا امروزه هر وسیله دارای بارنامه خاص و مخصوصی باشد. اگر بخواهیم شما را با انواع بارنامه‌ها آشنا کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
این دسته از بارنامه‌ها به منظور حمل و نقل دریایی و انتقال یک بار با استفاده از کشتی است. در واقع اگر قصد دارید تا از طریق کشتی اقدام به حمل و نقل بار کنید، لازم است تا از بارنامه دریایی استفاده کرده و از این طریق یک قرارداد رسمی‌به وجود بیاورید.
به منظور انتقال بار از طریق هواپیما نیاز است تا به سراغ بارنامه هوایی رفته و از آن‌ها استفاده کنید. عدم داشتن بارنامه باعث می‌شود تا مشکلات قانونی مختلفی برای فرستنده، دریافت کننده و کل بار به وجود بیاید.
قطار به طور یکی از وسایل نقلیه ایمن بوده که در سال های اخیر شاهد افزایش محبوبیت آن به منظور انتقال وسایل و مسافرین باشیم.
به همین دلیل برخی از افراد ترجیح می‌دهند تا با استفاده از قطار اقدام به انتقال و حمل و نقل وسایل کنند و همین موضوع باعث شده تا امروزه بارنامه های مخصوصی برای حمل و نقل وسایل با استفاده از قطار به وجود بیایند که به آن‌ها بارنامه راه آهن گفته می‌شود.
اگر قصد دارید تا بار خود را از طریق مسیرهای جاده‌ای و با استفاده از کامیون منتقل کنید، لازم است تا بارنامه حمل با کامیون را پر کرده و اطلاعات وسایل خود را به صورت کامل در آن ذکر کنید.
بارنامه سراسری
بارنامه های سراسری به دسته‌ای از بارنامه‌ها گفته می‌شود که نشان دهنده حمل بار با استفاده از تمامی‌وسایل حمل و نقل از جمله کامیون، قطار و کشتی است.
فدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگزاران فیاتا اقدام به وجود آمدن اسناد و بارنامه خاصی کرده است که این سند شامل حمل سراسری جهت شرکت های حمل کننده بوده و شامل حمل با کامیون، کشتی، قطار و هواپیما می‌شود. همچنین مورد قبول بانک‌ها نیز است. از مهم‌ترین ویژگی های این بارنامه می‌توان به بهادار و قابل معامله بودن آن اشاره کرد.
پیشنهاد ما این است که اگر قصد دارید تا اقدام به انتقال وسایل و بارهای خود با هر یک از وسایل حمل و نقل کنید، حتما اطلاعات کاملی در رابطه با حمل و نقل بار به دست آورده و همچنین اطلاعات خود را در رابطه با بارنامه آن وسیله حمل و نقل افزایش دهید. این مسئله به شما کمک می‌کند تا در نهایت بتوانید به صورت کامل سند حمل مربوطه وسایل خود را بررسی کرده تا بعدها با مشکلات قانونی مواجه نشوید.
همان طور که اشاره کردیم این سند در گذشته تنها مخصوص کشتی‌ها بودند اما با گذشت زمان و با پیشرفته تجارت و صنعت حمل و نقل شاهد به وجود آمدن مدل های جدید بارنامه هستیم.
انتظار ما این است که در آینده نیز شاهد تغییرات مختلفی در این مفهوم باشیم و مطمئنا بارنامه‌ها به شکل امروزی نخواهد بود و در آینده تغییرات مختلفی در آن به وجود می‌آیند.
همان طور که در گذشته بارنامه‌ها تنها مختص به یک دسته از وسایل بودند، اما رفته رفته از آن‌ها برای وسایل حمل و نقل دیگری نیز مورد استفاده قرار گرفت.
اگر بخواهیم در رابطه با آینده سیستم این سند صحبت کنیم لازم است تا به این مسئله توجه داشته باشید که برای به وجود آوردن بستری مناسب به منظور نظارت و کنترل یکی از بهترین راه‌ها استفاده از بارنامه های الکترونیکی است.
ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که چرا بارنامه های الکتریکی اهمیت داشته و چرا باید انتظار داشته باشیم که بارنامه های الکترونیکی جایگزین نمونه های کاغذی شوند، لازم است تا در رابطه با مهم‌ترین ویژگی های این دسته از بارنامه‌ها صحبت کنیم. در این راستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
به وجود آمدن بارنامه های الکترونیکی و ثبت کردن آن‌ها در سیستم های جامع و سراسری باعث می‌شود تا بتوان به راحتی بر روی آن‌ها نظارت و کنترل داشت و هر یک از آن‌ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.
این مسئله باعث می‌شود تا شرکت های حمل و نقل و همچنین صادر کننده‌ها و وارد کننده های کالا بتوانند به بهترین شکل ممکن وضعیت بار خود را در هر مرحله رصد کنند.
همین موضوع باعث شده تا بسیاری از کشورها اقدام به استفاده از بارنامه های الکترونیکی کنند و انتظار می‌رود تا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد استفاده است این بارنامه‌ها در تمامی‌نقاط دنیا باشیم.
اگر یک بارنامه به صورت چاپی و کاغذی باشد، عموما به صورت تک نسخه‌ای بوده و یا در صورت چند نسخه بودن، به تعداد محدود است، اما باید به این نکته و موضوع مهم توجه داشته باشید که اگر این مفهوم به صورت الکترونیکی پیاده سازی شود، می‌توان از آن بی نهایت نسخه الکترونیکی و در سامانه های مشخص شده داشت و به آن‌ها دسترسی پیدا کرد.
نکته و موضوع مهمی‌که باید بدانید این است که اگر از بارنامه های الکترونیکی استفاده شود و سامانه آن در اختیار افراد خاصی قرار بگیرد، می‌توان به طرز چشمی‌جلوی خلاف و جرم‌ها را گرفت و بارهایی که مشکلات قانونی را دارند را به سرعت رصد و آن‌ها را متوقف کرد.
همین مسئله می‌تواند باعث شود تا میزان قاچاق و جرم های این چنینی به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده و شاهد از بین رفتن این نوع از جرم در جوامع مختلف باشیم.
روزانه حجم بسیار زیادی از بارنامه‌ها صادر شده و به صورت نسخه های کاغذی در اختیار حمل کننده بار قرار می‌گیرد. همین موضوع باعث می‌شود تا شاهد صرف هزینه های بسیار زیادی برای صدور آن‌ها باشیم.
اگر بارنامه های الکترونیکی جایگزین بارنامه های کاغذی شوند، شاهد آن خواهیم بود که هزینه های جانبی نظیر هزینه کاغذ، هزینه چاپ و… به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده و همین مسئله باعث می‌شود تا بتوان در این هزینه‌ها به طرز چشمگیری صرفه جویی کرد.
همان طور که مشاهده می‌کنید، وجود این ویژگی‌ها و مزیت‌ها باعث شده تا در آینده شاهد استفاده از برنامه های الکترونیکی به جای نسخه های چاپی و کاغذی باشیم. البته می‌توان این پیشرفت را در ابتدا در کشورهای توسعه یافته مشاهده کرد و با گذر زمان رفته رفته در سایر نقاط جهان نیز شاهد این جایگزینی باشیم.
امید داریم که در این مطلب توانسته باشیم تمامی جنبه‌های سوال بارنامه چیست را پوشش داده باشیم ولی چناچه در این مورد سوالات بیشتری دارید می‌توانید با ما در میان بگذارید و بدین منظور بهتر است که با ما تماس حاصل فرمایید.
